CE-markering en LED: wat zegt dit over de veiligheid?

De basis: wat is CE-markering bij led verlichting?

Als je werkt met led verlichting in een bedrijfshal, kantoor, magazijn of andere professionele omgeving, kom je de term CE-markering ongetwijfeld tegen. Maar wat betekent die CE-markering nu echt? En wat zegt het over de veiligheid van jouw armaturen? De CE-markering geeft aan dat een product voldoet aan de Europese regelgeving voor veiligheid, gezondheid en milieu. Dit betekent voor led verlichting dat het armatuur is beoordeeld op zaken als elektrische veiligheid, EMC (elektromagnetische compatibiliteit) en eventueel andere relevante richtlijnen.

Bij LED Solutions Holland merken we dat er veel misverstanden zijn over CE-markering. Zo wordt nogal eens gedacht dat CE een keurmerk is dat wordt uitgegeven na uitgebreide testen door onafhankelijke instanties. In werkelijkheid is CE-markering een eigenverklaring van de fabrikant. De fabrikant bevestigt hiermee dat het product aan de Europese regelgeving voldoet en mag het dan voorzien van het CE-logo. Het is dus geen kwaliteitslabel, maar een wettelijke eis voor de meeste armaturen die op de markt worden gebracht binnen de Europese Economische Ruimte.

Het belang van CE-markering is echter niet te onderschatten. Een armatuur zonder CE mag niet worden geïnstalleerd in professionele omgevingen. Dit geldt voor elk type ruimte, van kantoorverlichting tot bedrijfshalverlichting en magazijnverlichting. Zonder CE-markering kan de installatie worden afgekeurd bij inspectie en loop je als bedrijf grote risico’s, bijvoorbeeld bij verzekeringen of aansprakelijkheid.

Hoe wordt een CE-markering op armaturen toegekend?

De procedure voor CE-markering is voor veel professionals niet altijd duidelijk. De verantwoordelijkheid voor de CE-markering ligt bij de producent van het armatuur, niet bij de installateur of eindgebruiker. In veel gevallen voert de fabrikant zelf de testen en controles uit volgens de relevante Europese normen. Denk hierbij aan testen op elektrische veiligheid, EMC, gebruik van juiste materialen en correcte documentatie zoals Nederlandstalige installatie-instructies.

Wat belangrijk is om te weten: zodra aanpassingen worden gedaan aan het armatuur die buiten de oorspronkelijke opzet van de fabrikant vallen, vervalt de geldigheid van de CE-markering. Bij LED Solutions Holland zien we bijvoorbeeld dat installateurs soms kiezen voor het plaatsen van zogenaamde retrofit led tubes of led tl buizen in bestaande armaturen. Dit lijkt op het eerste gezicht een eenvoudige manier om oude tl-verlichting te verduurzamen, maar het gevolg is vaak dat de oorspronkelijke CE-markering niet meer geldig is. De hele samenstelling van het armatuur, inclusief de bedrading en aanwezige elektronica, wijzigt namelijk. Zo voldoe je niet langer aan de Europese richtlijnen.

De veilige en gecertificeerde manier is meestal het compleet vervangen van het oude armatuur door een nieuw, gecertificeerd led armatuur. Of, indien behoud van het bestaande frame wenselijk is, het gebruik van een speciaal ontwikkelde ombouwset die ervoor zorgt dat álle relevante componenten worden vernieuwd en het aangepaste armatuur weer voldoet aan de vereiste normen.

CE-markering is géén keurmerk: waar moet je nog meer op letten?

Een veelvoorkomende misvatting is dat een armatuur met een CE-markering van zichzelf veilig en van hoge kwaliteit zou zijn. In de praktijk is dit niet altijd het geval. De CE-markering betekent dat de producent verklaard heeft dat aan de minimale veiligheidseisen is voldaan – maar er vindt geen onafhankelijke controle plaats voorafgaand aan het aanbrengen van de markering. Pas bij een steekproef door de autoriteiten (zoals de NVWA) wordt daadwerkelijk gecontroleerd of de armatuur echt aan de eisen voldoet.

Dit betekent in de praktijk dat de kwaliteit en veiligheid sterk afhangen van de professionaliteit van de fabrikant. Steeds vaker zien we op de markt armaturen of lichtbronnen die niet volledig aan de eisen voldoen, maar wél van een CE-markering zijn voorzien. Zeker bij goedkope import zien we vaker issues rondom elektrische veiligheid, EMC-storingen of gebrekkige documentatie. Een CE-markering alléén is dus niet voldoende; het is essentieel om goed te kijken naar de herkomst van armaturen en het gehanteerde fabricageproces.

Voor veeleisende toepassingen als werkplaatsverlichting, loodsverlichting of kantoorverlichting is het verstandig te kiezen voor fabrikanten die hun armaturen aanvullend laten testen door onafhankelijke laboratoria en beschikken over keurmerken als ENEC of het KEMA-KEUR.

De risico’s bij ‘retrofit’ led tubes en led tl buizen

Bij het verduurzamen van bestaande tl-installaties komen we regelmatig retrofit led tubes of led tl buizen tegen: lichtbronnen waarmee je eenvoudig fluorescentiebuizen kunt vervangen. Hoewel dit op korte termijn aantrekkelijk lijkt, kleven hier serieuze risico’s aan. Zoals hierboven uitgelegd, verandert de interne opbouw van het armatuur na plaatsing van een retrofitbuis, waardoor de oorspronkelijke CE-markering meestal vervalt. De fabrikant van het originele armatuur is namelijk niet verantwoordelijk voor de werking in combinatie met een aftermarket led tube.

Dit kan problemen opleveren zoals oververhitting, onveilige bedrading of EMC-storingen die elders in het gebouw tot storingen leiden. Daarnaast bestaat het risico dat verzekeraars bij schadeclaims onderzoek doen naar de technische staat van armaturen, en installaties met niet-conforme led tubes kunnen dan afgekeurd worden.

Onze ervaring is dat bedrijven beter kiezen voor innovatieve oplossingen zoals led ombouwsets, bijvoorbeeld de Easylight ombouwset, waarmee alle interne componenten worden verwijderd en het complete armatuur opnieuw wordt opgebouwd volgens de actuele normen. Zo blijft de CE-markering geldig en is de veiligheid te waarborgen.

CE-markering in relatie tot andere keurmerken

Omdat CE-markering geen kwaliteitskeurmerk is, kiezen professionele gebruikers in veel gevallen voor armaturen met aanvullende keuringen. Keurmerken als ENEC, KEMA-KEUR of VDE tonen aan dat er onafhankelijke testen zijn uitgevoerd op de eisen die verder gaan dan de standaard CE-eisen. Vooral in kritische omgevingen, denk aan zorgverlichting, ziekenhuizen of spuitcabines, bieden deze extra waarborgen belangrijke zekerheid.

Wil je zeker weten dat jouw installatie niet alleen wettelijk, maar ook aantoonbaar veilig is? Dan is het raadzaam om met een specialist na te gaan welke aanvullende certificeringen in jouw toepassing zinvol zijn. Sommige omgevingen stellen specifieke eisen, bijvoorbeeld met betrekking tot EMC, IP-bescherming of vlamvertraging. Overleg met leveranciers die transparant zijn over hun keurmerken en testresultaten, en kies voor armaturen met volledige testrapportages.

Voor situaties waarin 24/7 gebruik en hoge betrouwbaarheid vereist zijn, zoals in ziekenhuisverlichting of grootschalige magazijnverlichting, is dit absoluut aan te raden.

CE-markering, installatieverantwoordelijkheid en aansprakelijkheid

Wie is er nu verantwoordelijk als het misgaat? De CE-markering is primair de verantwoordelijkheid van de fabrikant, maar de installateur en de eindklant hebben ook een rol. Als installateur ben je verplicht te controleren of de toegepaste armaturen voorzien zijn van een geldige CE-markering en de juiste documentatie. Doe je zelf aanpassingen of monteer je alsnog led tubes in oude armaturen, dan ben jij in veel gevallen aansprakelijk voor de veiligheid en de wettelijkheid van het eindproduct.

Facilitair managers en technische inkopers doen er goed aan altijd te kiezen voor armaturen die aantoonbaar voldoen aan de Europese normen, en waar mogelijk te kiezen voor complete vervanging bij renovatieprojecten. Dit geeft niet alleen zekerheid over de technische staat, maar vereenvoudigt ook toekomstig onderhoud en bespaart tijd bij uitgebreide inspecties. Je voorkomt risico’s zoals afkeur bij NEN-3140-inspecties, storingen tijdens gebruik of discussies over aansprakelijkheid bij eventuele schade of letsel.

Bij LED Solutions Holland adviseren we klanten altijd zo transparant mogelijk te zijn over de samenstelling van hun installaties. Kies je voor een professionele aanpak met volledige documentatie, dan ben je verzekerd van een betrouwbare en toekomstbestendige lichtoplossing. Wil je weten wat dit betekent voor jouw situatie? Dan is een gesprek met een specialist vaak de logische volgende stap.