IP-waardes bij LED: bescherming tegen stof en water

Wat zijn IP-waardes en waarom zijn ze belangrijk bij led verlichting?

Als je in de wereld van led verlichting werkt, kom je de term IP-waarde ongetwijfeld overal tegen. IP staat voor 'Ingress Protection' en drukt uit in hoeverre een armatuur bestand is tegen het binnendringen van vaste stoffen (zoals stof) en vloeistoffen (zoals water). Voor commerciële en industriële omgevingen zijn deze waarden allesbepalend voor de veiligheid en de levensduur van je verlichting. In een opslagruimte of loods is het bijvoorbeeld niet uitgesloten dat armaturen regelmatig te maken krijgen met stofophoping of spatwater. In natte of stoffige ruimtes heb je nou eenmaal een veel hogere kabel- en afdichtingsgraad nodig om storingen, kortsluiting en uitval van lichtbronnen te voorkomen. Bij LED Solutions Holland merken wij dat een verkeerde keuze in IP-waarde vaak leidt tot ongewenste defecten of versneld onderhoud, wat eenvoudig te voorkomen is door vooraf de juiste specificaties te kiezen.

• IP-waarden zijn essentieel voor de duur­zaamheid van led armaturen in industriële omgevingen
• Ze geven duidelijk aan of een armatuur geschikt is voor vochtige of stoffige ruimtes
• Een verkeerde IP-keuze leidt eerder tot uitval en extra onderhoud
• De juiste IP-waarde draagt bij aan optimale veiligheid op de werkvloer

De opbouw en betekenis van IP-codes: de cijfers uitgelegd

Een IP-code bestaat altijd uit 'IP' gevolgd door twee cijfers, bijvoorbeeld IP65. Het eerste cijfer geeft de bescherming tegen stof en andere vaste stoffen aan, en loopt van 0 (geen bescherming) tot 6 (stofdicht). Het tweede cijfer geeft de bescherming tegen water aan, variërend van 0 (geen bescherming) tot 9 (hogedruk-waterbestendig). Veel installateurs vinden het lastig om precies te onthouden welke code nu waar voor staat. Daarom hieronder een praktische uitleg:

• Eerste cijfer (0-6): mate van bescherming tegen vaste stoffen
• Tweede cijfer (0-9): mate van bescherming tegen water

Bijvoorbeeld: IP65 betekent dat het armatuur volledig stofdicht is (6) en beschermd tegen waterstralen uit elke richting (5). Voor industriële toepassingen en ruimten waar veel stof of vocht kan voorkomen, zijn hoge IP-waardes essentieel. Een misverstand dat we vaak tegenkomen is dat een hogere IP-waarde altijd beter is, maar dat hoeft niet; het gaat vooral om wat in jouw situatie vereist is.

• IP20: beschermd tegen aanraking, niet waterdicht (alleen voor droge binnenruimtes zoals kantoren)
• IP44: spatwaterdicht, geschikt voor vochtige ruimten zoals sanitaire ruimtes
• IP65 of IP66: stof- en spuitwaterdicht, ideaal voor loodsen of werkplaatsen
• IP67/68: kortstondig of langdurig onderdompeling in water, meestal voor specialistische toepassingen

Typische eisen per toepassing: van kantoor tot industriële hal

De eisen voor IP-waardes verschillen sterk per toepassing. Zo heeft kantoorverlichting meestal niet meer bescherming nodig dan tegen aanraking en stof (bijvoorbeeld IP20), terwijl led armaturen in een loods, werkplaats of fabriekshal veel beter bestand moeten zijn tegen stof, vocht en soms zelfs reinigingsmiddelen. Voor optimale kantoorverlichting die werkprestaties verbetert, klik hier. In magazijnen en opslagruimtes zal een hogere IP-waarde gewenst zijn — zeker als er sprake is van open distributielijnen of sterk wisselende temperaturen, waardoor condensvorming kan optreden. In spuitcabines of garages, waar water en oplosmiddelen gebruikt worden, is minimaal IP65 vereist. We zien bij LED Solutions Holland vaak dat bedrijven uitgaan van een te lage IP-klasse, wat tot uitval en hogere onderhoudskosten leidt.

• Veilig en efficiënt werken in de loods? Ontdek onze verlichting op maat.
• Zorg voor een veilige en heldere werkplaatsverlichting.
• Kies voor magazijnverlichting met gratis advies op maat.
• Verbeter de werkomgeving met energiezuinige bedrijfshalverlichting.

Speciale armaturen voor zware omstandigheden: tri-proof en ATEX

Bepaalde omgevingen stellen nog hogere eisen aan stof- en waterdichtheid. Denk aan voedingsmiddelenindustrie, chemie, parkeergarages of natte technische ruimtes. Hier is vaak niet alleen een hoge IP-waarde vereist, maar moeten armaturen bestand zijn tegen chemische dampen, reinigingsmiddelen en soms zelfs explosiegevaar. Speciaal hiervoor zijn er tri-proof armaturen, zoals de RBLED Matrix II Tri-Proof, die volledig afgesloten zijn tegen stof, water en corrosieve stoffen. Voor explosiegevaarlijke plekken zijn er ATEX-gecertificeerde armaturen, bijvoorbeeld de RBLED ATEX Heavy Linear of de RBLED ATEX Titan. Onze ervaring leert dat het kiezen van dit soort specialistische verlichting niet alleen levensduurverlengend werkt, maar bovendien bijdraagt aan arbeidsveiligheid en naleving van (arbo)wetgeving.

• Sterke afdichting tegen stof, water en chemicaliën
• Corrosievrije materialen en stevige behuizing
• Geschikt voor extreme temperaturen en intensief reinigen
• Gecertificeerd voor explosiegevaarlijke zones (ATEX)

Het belang van goed installeren en onderhouden van IP-geclassificeerde armaturen

Ook de beste stof- en waterdichtheid valt of staat met de manier waarop de installatie is uitgevoerd. Het verkeerd monteren van armaturen, aansluitdozen of kabelwartels kan toch tot lekkage of stofinwerking leiden, waardoor de IP-bescherming feitelijk verloren gaat. We zien in de praktijk dat wanneer montage-instructies niet goed worden opgevolgd, of als er wordt bezuinigd op goed installatiemateriaal, het risico op defecten aanzienlijk toeneemt. Het is daarom aan te raden om — zeker bij hogere IP-waardes — altijd te letten op een correcte afsluiting rondom kabelingangen en verbindingen. Daarnaast is regelmatig inspecteren op beschadigingen of slijtage van de afdichting een goede gewoonte; zo voorkom je verrassingen achteraf en verleng je de levensduur aanzienlijk. Bij LED Solutions Holland adviseren we specifiek om geen retrofit met led tubes of led TL buizen te doen, omdat dit type vervanging vaak tot ongewenste openingen en afdichtingsproblemen leidt. Onze voorkeur gaat uit naar het volledig vervangen van het armatuur, of het toepassen van een speciale ombouwset waarbij de complete elektronica vernieuwd wordt.

• Let bij installatie op een juiste afsluiting en afdichting
• Gebruik altijd de juiste accessoires en installatiematerialen
• Vervangen van het hele armatuur levert een betere garantie op IP-waarde
• Speciaal ontwikkelde ombouwsets houden de bescherming op peil

IP-waardes en energiebesparing: slimme keuzes voor de toekomst

Buiten stof- en waterdichtheid valt met de keuze voor led verlichting natuurlijk ook de grootste energiewinst te boeken. De overstap van oude TL-verlichting naar led (volledig armatuur vervangen) levert tot wel 89% besparing op het energieverbruik op. Retrofitting met led TL buizen raden we zoals gezegd niet aan, omdat deze constructies vaak slechter afdichten en sneller problemen met vocht of vuil kunnen geven. Tel daarbij de betrouwbaarheid in vochtige omgevingen en de collectieve duurzaamheid van hoogwaardige armaturen op, en de investering verdient zichzelf snel terug. Bijkomend voordeel: led armaturen zijn van zichzelf vaak al voorzien van een aanzienlijk hogere IP-klasse dan oude conventionele verlichting. Sinds 2023 is de EIA (Energie Investeringsaftrek) voor led verlichting komen te vervallen, simpelweg omdat de terugverdientijd zo kort is geworden dat fiscale stimulering nauwelijks nog nodig is. Voor buitenterreinen (IP66-IP67), grote hallen of werkplaatsen zijn robuuste led oplossingen — zoals de RBLED Evo Highbay en RBLED High Floodlight — vaak de meest toekomstbestendige keuze.

• Direct tot 89% energiebesparing bij overstap van TL naar led
• Hogere betrouwbaarheid door betere bescherming tegen vocht en stof
• Fiscale stimulering via EIA is niet meer nodig door korte terugverdientijd
• Led armaturen hebben vaak een hogere (en gegarandeerde) IP-klasse

Wil je weten wat dit betekent voor jouw situatie? Dan is een gesprek met een specialist vaak de logische volgende stap.