ROHS en LED: milieuvriendelijkheid en regelgeving

Wat is ROHS en waarom is het belangrijk bij led verlichting?

ROHS staat voor 'Restriction of Hazardous Substances' en is een Europese richtlijn (2011/65/EU) die het gebruik van bepaalde gevaarlijke stoffen in elektrische en elektronische apparatuur beperkt. In de praktijk betekent dit dat producten minder schadelijke materialen als lood, kwik, cadmium, chroom VI, PBB en PBDE mogen bevatten. Voor bedrijven die hun verlichting willen verduurzamen door over te stappen op led verlichting, is ROHS een essentieel criterium. Led armaturen die voldoen aan de ROHS-richtlijn leveren een bijdrage aan een gezonder milieu én verminderen de risico's voor gebruikers in commerciële en industriële omgevingen. Zeker als je als facilitair manager, installateur of technische inkoper werkzaam bent, is het belangrijk om bewuste keuzes te maken die niet alleen energie besparen, maar ook veilig en toekomstbestendig zijn. Bij LED Solutions Holland merken we dat steeds meer organisaties bewust kiezen voor ROHS-conforme armaturen bij aanbestedingen en projectvernieuwingen, omdat het onderdeel is geworden van duurzame bedrijfsvoering. ROHS-certificering wordt vaak als standaard aangehouden bij de selectie van nieuwe verlichting voor bijvoorbeeld magazijnen, kantoorgebouwen of werkplaatsen.

De voordelen van ROHS-conforme led verlichting voor het milieu

Led verlichting is van zichzelf al een stuk milieuvriendelijker dan traditionele lichtbronnen zoals TL, HID of halogeen. Door de langere levensduur en lagere energieverbruik gaat een led armatuur niet alleen langer mee, maar vraagt het ook minder grondstoffen en minder frequente vervanging. Met de verplichtingen vanuit ROHS weet je bovendien zeker dat je te maken hebt met armaturen zonder de schadelijke bestanddelen die bij traditionele verlichting veel voorkwamen. Denk hierbij vooral aan het vermijden van kwik – dat in conventionele TL-buizen en spaarlampen standaard aanwezig was. Kwik is schadelijk voor het milieu én voor de volksgezondheid wanneer het vrijkomt bij breuk of onjuiste verwerking. Door te investeren in ROHS-conforme led verlichting draag je dus direct bij aan het verminderen van milieubelastende afvalstoffen en voorkom je dat deze terechtkomen in het restafval van jouw organisatie. Zeker op plekken met veel armaturen, zoals bedrijfshallen en magazijnen, is de impact groot. Wil je weten hoe deze armaturen optimaal presteren in een magazijnomgeving? "Kies voor magazijnverlichting met gratis advies op maat."

Veiligheid en gezondheid: risico’s van niet-ROHS-conforme armaturen

Naast milieu-overwegingen speelt de veiligheid op de werkplek een grote rol bij de keuze voor led verlichting. Niet-ROHS-conforme armaturen kunnen schadelijke stoffen bevatten die op termijn gezondheidsproblemen veroorzaken. Denk bijvoorbeeld aan lood of kwik, die beide kankerverwekkend zijn en op termijn schade veroorzaken aan het zenuwstelsel, vooral bij ondeskundige verwijdering of breuk van afgeschreven armaturen. In een commerciële of industriële omgeving waar regelmatig onderhoud wordt gepleegd, is het risico reëel dat medewerkers in contact komen met deze stoffen bij het vervangen van de armaturen. Bij LED Solutions Holland adviseren we klanten om nooit bestaande TL-armaturen te voorzien van losse led tubes, ook wel led TL buizen genoemd. Deze retrofitoplossingen zijn niet alleen minder duurzaam, maar kunnen in combinatie met oud armatuurmateriaal zelfs zorgen voor verlies van het CE-keurmerk. Dit levert extra risico’s op voor aansprakelijkheid en verzekering. Daarom raden we altijd aan om het hele armatuur te vervangen, of te werken met een speciaal ontwikkelde ombouwset zoals de 'slimme oplossing om T5/T8 te vervangen door led.'

ROHS en projectaanpak: waar let je op bij aanbestedingen en vervangingen?

Wanneer je als facilitair manager of technische inkoper led verlichting moet selecteren, is ROHS-certificering vaak een harde eis in de specificaties. In bestekken en aanbestedingen wordt steeds vaker expliciet gevraagd naar bewijs van ROHS-conformiteit. Let erop dat je bij de keuze van nieuwe armaturen niet afgaat op enkel CE-markering: de ROHS-conformiteit is een aparte verplichting die los van het CE-aanwezig kan zijn. Vraag leveranciers altijd om actuele documentatie, zoals een Declaration of Conformity of testrapporten. Voor wie verantwoordelijk is voor milieucertificering, zoals BREEAM of WELL, is ROHS een belangrijk argument richting auditoren. Ook bij vervangingsprojecten – bijvoorbeeld het overstappen van traditionele fabrieksverlichting naar moderne led systemen – is het van belang dat elk nieuw armatuur (of ombouwset) voldoet aan de milieu-eisen. Bij LED Solutions Holland zien we dat complete armaturen of professionele ombouwsets voor bestaande lichtlijnen de voorkeur hebben boven losse led tubes. Ook omdat daarmee iedere twijfel over conformiteit is weggenomen, en er geen grijze gebieden ontstaan rond verzekering en aansprakelijkheid.

Praktische gevolgen van ROHS voor onderhoud, recycling en afschrijving

ROHS-richtlijnen richten zich niet alleen op de eerste aanschaf, maar hebben ook impact op de verdere levensfase van armaturen. Het betekent dat je bij de afschrijving, verwijdering of recycling van led verlichting te maken hebt met andere eisen dan bij conventionele tl of HID-armaturen. Vanaf het moment dat je overstapt naar ROHS-conforme verlichting, is het afval minder schadelijk, kunnen onderdelen gemakkelijker worden gerecycled en is er minder kans op milieuschade bij ondeskundige verwerking. Denk bij het vervangen van oude TL-verlichting bijvoorbeeld aan de aanwezigheid van kwik, dat in Nederland onder de Regeling Afvalbeheer Elektrische en Elektronische Apparatuur (AEEA) apart ingezameld moet worden. Led verlichting met een ROHS-keurmerk is veel gemakkelijker en veiliger af te voeren en in bijna alle gevallen volledig te recyclen. Door te kiezen voor zo’n systeem maak je onderhoud voor jezelf én voor de afvalverwerker minder risicovol. Voor grote installaties in loodsen of industriehallen kunnen deze verschillen flink oplopen. Veilig en efficiënt werken in de loods? "Ontdek onze verlichting op maat."

Duurzaamheid en besparing: wat levert led verlichting op bij ROHS-conformiteit?

Een overstap naar ROHS-conforme led verlichting levert meer op dan alleen milieuwinst. Zoals eerder genoemd, ligt de gemiddelde energiebesparing bij de vervanging van TL-verlichting door led tussen de 60% en 89%. Zeker wanneer je kiest voor een volledig led-armatuur of een ombouwset waarbij je bestaande elektronica volledig verwijdert, ben je verzekerd van maximale besparing én toekomstbestendigheid. Installateurs merken bijvoorbeeld dat de onderhoudskosten dalen omdat led armaturen nauwelijks slijtagegevoelige onderdelen bevatten, en de levensduur vaak boven de 50.000 uur ligt. Bovendien zijn deze systemen niet langer afhankelijk van voorschakelapparaten of startermodules die bij conventionele systemen wel storing kunnen geven. Let wel: de Energie-investeringsaftrek (EIA) geldt sinds 2023 niet meer voor led verlichting, en is dus bij nieuwe installaties niet van toepassing. Toch blijft de terugverdientijd door energiebesparing vaak kort, zeker in productie-omgevingen met veel draaiuren. Wil je weten hoe dit uitpakt in een bedrijfshal? "Verbeter de werkomgeving met energiezuinige bedrijfshalverlichting."

Vooruitkijken: toekomstige ontwikkelingen en aandachtspunten rondom ROHS en verlichting

De ROHS-richtlijn wordt regelmatig aangescherpt, met strengere limieten op bestaande stoffen en soms een uitbreiding met nieuwe risicovolle stoffen. Voor facilitair managers en inkopers betekent dit dat aandacht voor regelgeving en duurzaamheid geen eenmalige exercitie is. Het kan zijn dat armaturen die nu nog toegestaan zijn, in de toekomst niet langer aan de eisen voldoen. Door te werken met betrouwbare leveranciers die deze materie op de voet volgen, voorkom je verrassingen bij naleving of aanstaande keuringen. Daarnaast zie je in praktijk dat grote industriële bedrijven, maar ook onderwijs- en zorginstellingen, vaker sturen op levenscyclusdenken: niet alleen de initiële aanschaf, maar juist onderhoud, vervanging en afvoer worden meegenomen in de afweging. Daarbij geldt: hoe minder milieubelasting, hoe lager de risicokosten bij naleving in de toekomst. Bij LED Solutions Holland volgen we de ontwikkelingen rondom ROHS en gerelateerde milieuwetgeving actief, en nemen we deze kennis standaard mee in onze adviezen aan klanten. Wil je weten wat dit betekent voor jouw situatie? Dan is een gesprek met een specialist vaak de logische volgende stap.