Stappenplan voor het ombouwen van traditionele verlichting naar led

Waarom overstappen op led verlichting?

De overstap van traditionele verlichting, zoals TL of conventionele armaturen, naar led verlichting biedt enorme voordelen voor professionele omgevingen. In veel gevallen zien we bij LED Solutions Holland dat bedrijven tot wel 89% op hun energiekosten kunnen besparen door deze stap te zetten. Maar het draait niet alleen om kostenbesparing. Led verlichting heeft een veel langere levensduur, is direct op volle sterkte, flikkert niet, en draagt bij aan een prettige, veilige en gezonde werkplek. De betrouwbaarheid van led lichtbronnen betekent ook minder uitval en minder onderhoud, wat direct minder operationele verstoringen betekent.

Voor specifieke toepassingen, zoals kantoorverlichting, magazijn- en loodsverlichting, is led niet meer weg te denken. Denk ook aan toepassingen als bedrijfshalverlichting om energie te besparen in productieruimtes of magazijnverlichting voor meer veiligheid en overzicht. De overheid stimuleerde deze transitie jarenlang via de EIA, maar sinds 2023 is led verlichting hiervan uitgesloten, omdat de terugverdientijd simpelweg te kort is geworden.

• Zeer hoge energiebesparing
• Minder onderhoud en storingen
• Beter licht voor productiviteit en veiligheid
• Snelle terugverdientijd

Ombouwen: niet kiezen voor retrofit, maar volwaardige oplossingen

Het lijkt misschien aantrekkelijk om snel conventionele TL-armaturen te voorzien van zogeheten led tubes of led TL buizen. Toch adviseren wij bij LED Solutions Holland om deze retrofit oplossingen te vermijden. De kwaliteit en betrouwbaarheid zijn vaak ondermaats. Bovendien ontstaan er regelmatig problemen met het CE-keurmerk, omdat het oude armatuur niet op led is ontworpen. Ook de combinatie met bestaande elektronische componenten, zoals starters of voorschakelapparaten, brengt risico's mee: brandgevaar, het wegvallen van aansprakelijkheid, storingen of zelfs uitval van het hele lichtsysteem.

Een veel betere aanpak is het kiezen voor volledige vervanging van het oude armatuur door een speciaal voor led ontwikkelde oplossing, of het toepassen van een ombouwset, zoals de RBLED EasyLight ombouwset. Met zo'n set haal je alle oude elektronica eruit, zodat alleen led drivers, moderne bedrading en hoogwaardige led modules achterblijven. Daarmee ben je verzekerd van een veilige, stabiele installatie die écht lang meegaat, zonder dat je concessies hoeft te doen aan lichtkwaliteit of betrouwbaarheid.

• Verwijder altijd de oude elektronica en bedrading
• Kies voor volledige vervangers of ombouwsets
• Vermijd het gebruik van led tubes in oude TL-armaturen

Stap 1: Inventarisatie van de bestaande verlichting

Elk succesvol ombouwtraject begint met een grondige inventarisatie van de bestaande situatie. Om te bepalen welke led armaturen of ombouwsets geschikt zijn, moet je weten wat er nu hangt. Let daarbij op het type armatuur, het vermogen, de montagewijze (inbouw, opbouw, pendel), afmetingen en natuurlijk het aantal armaturen. Vergeet ook niet te kijken naar het gebruik: brandduur per dag, eisen aan lichtkleur (kleurtemperatuur) en wat de belangrijkste doelen zijn (denk aan meer licht, minder energie, betere kleurherkenning).

Bij LED Solutions Holland zien we dat het loont om bestaande armaturen goed op te meten, te fotograferen en te identificeren. Zo voorkom je verrassingen tijdens de installatie. Gebruik bestaande plattegronden en tel alle lichtpunten goed. Let ook op omgevingsfactoren zoals vocht, stof, de mate van toegankelijkheid en of verlichting moet worden geïntegreerd met aanwezige domotica of daglichtsensoren.

• Noteer type, aantal en locatie van alle armaturen
• Breng lichtniveaus en wensen in kaart (lux-waarden, kleurweergave)
• Check omgevingsfactoren en speciale eisen

Stap 2: Een lichtplan en keuze van nieuwe armaturen

Na inventarisatie volgt het opstellen van een goed lichtplan. Dit is essentieel om te zorgen dat de nieuwe led verlichting voldoet aan alle eisen qua hoeveelheid licht, gelijkmatigheid en kleurweergave. In dit lichtplan bepaal je onder meer per ruimte welke armaturen geschikt zijn. Moet het armatuur spatwaterdicht zijn? Is een hoge kleurweergave vereist voor bijvoorbeeld zorgverlichting of ziekenhuisverlichting? Is doorlussen nodig voor lange rij-opstellingen, zoals in magazijnen (RBLED Matrix II Tri-proof)? Ga je een lichtlijnsysteem toepassen voor flexibiliteit, of kies je juist voor individuele downlights?

Houd in deze stap altijd rekening met de juiste kleurtemperatuur: voor kantoren vaak 4000K, werkplaatsen 5000K of hoger. Voor ruimtes waar kleurkritisch werk gebeurt, zoals in medische sector of spuitcabines, is een hoge CRI-waarde (>90) vereist. Voor algemene kantoor- of magazijnverlichting voldoet meestal een CRI van 80 of hoger. Het maken van realistische lichtberekeningen met specialistische software voorkomt later teleurstellingen. Zorg er ook voor dat de armaturen voldoen aan lokale wetgeving en normen, zoals EN 12464-1 voor werkplekverlichting.

• Laat een lichtplan maken op basis van de inventarisatie
• Kies armaturen op specificaties: IP-waarde, IK-waarde, CRI, efficiëntie
• Bepaal of je direct vervangt of een ombouwset gebruikt

Stap 3: Uitvoering van de ombouw – veiligheid en techniek

De feitelijke ombouw van traditionele verlichting naar led vraagt om technische nauwkeurigheid en aandacht voor veiligheid. Schakel altijd de spanning uit voordat je begint! Bij het toepassen van een ombouwset, zoals de RBLED EasyLight ombouwset, geldt dat álle oude elektronische componenten worden verwijderd. Dit betekent dus het loskoppelen van de bestaande voorschakelapparatuur, starter(s), eventueel aanwezige spoelen en oude bedrading. Vervolgens plaats je de nieuwe led driver, monteer je de led modules volgens de voorschriften en sluit je het geheel aan.

In veel (oudere) armaturen is asbesthoudend materiaal aanwezig rond bedrading of reflectoren. Laat dit altijd checken voordat je begint en schakel indien nodig een specialist in voor verwijdering. Verder moet alle bedrading voldoen aan de huidige elektrische normen. Gebruik waar mogelijk duurzame materialen en let op aarding en correcte isolatie.

• Schakel de spanning af, werk veilig
• Verwijder álle oude elektronica, inclusief starter en ballast
• Monteer led modules of vervang het armatuur volledig
• Controleer op asbest of andere risico’s
• Gebruik materialen die voldoen aan de huidige elektrotechnische normen

Stap 4: Test en inregelen van de installatie

Na de ombouw is het cruciaal de led verlichting uitgebreid te testen. Kijk niet alleen of alles werkt, maar controleer ook of de lichtopbrengst, het kleurbeeld en de lichtverdeling in lijn zijn met het eerdere lichtplan. Eventueel moeten armaturen bijgeregeld of (anders) afgesteld worden. Denk aan het instellen van sensoren, zoals de RBLED Save Sensor voor daglicht- of bewegingsdetectie, zodat de verlichting slim reageert op aanwezigheid of daglichtinval.

Bepaal samen met de eindgebruikers of het licht als prettig en functioneel wordt ervaren. Soms vraagt dat om extra dimmodules of het anders richten van lichtrails, zoals bij tracklight oplossingen voor winkels of musea. Documenteer altijd de instellingen en stem onderhoudsafspraken af, zodat latere storingen snel verholpen kunnen worden.

• Voer een visuele inspectie en lux-metingen uit
• Test noodverlichting en sensoren
• Documenteer alle instellingen en leg deze vast voor de gebruiker
• Regel indien nodig lichtniveaus of kleurtemperatuur bij

Stap 5: Oplevering, nazorg en borging kwaliteit

Wanneer het systeem naar wens functioneert, is een duidelijke oplevering cruciaal. Zorg dat de facilitaire of technische dienst precies weet hoe het systeem bediend en onderhouden moet worden. Overhandig schema's, handleidingen en lever alle noodzakelijke documenten mee: garantiebewijzen, certificaten van armaturen en eventuele meetrapporten. Bespreek met de klant of er aanvullende wensen zijn, zoals koppeling aan gebouwbeheersystemen of uitbreiding naar andere ruimten.

We zien dat bedrijven die goed investeren in een kwalitatieve overstap naar led verlichting, veel minder last hebben van storingen en tevreden zijn over het licht. Periodiek onderhoud is meestal minimaal, maar controleer de installatie na enkele maanden wel nog een keer. Zo weet je zeker dat alles nog naar behoren functioneert en borg je de investering voor de lange termijn.

• Zorg voor overdracht van alle documentatie
• Voorzie technische dienst van heldere instructies
• Spreek eventueel periodieke controles af

Wil je weten wat dit betekent voor jouw situatie? Dan is een gesprek met een specialist vaak de logische volgende stap.