Van ontwerp tot installatie: duurzame LED-oplossingen in de praktijk

Goede voorbereiding: het belang van een doordacht ontwerptraject

Wil je overstappen op led verlichting in een professionele omgeving, dan is de voorbereiding minstens zo belangrijk als de uitvoering. Vaak zien we dat bedrijven te snel starten met losse armaturen of zich laten verleiden door retrofit led tubes. Maar voor echte duurzaamheid én een optimaal lichtresultaat is een integraal ontwerptraject cruciaal. Zo’n traject begint met een analyse van de ruimte: hoeveel vierkante meters moet je verlichten, wat zijn de werkzaamheden, waar zijn verblindingsfactoren of schaduwen ongewenst? In een kantoorruimte draait het bijvoorbeeld om gelijkmatige verlichting en comfort, terwijl in een industriële loods de robuustheid en het vermijden van donkere hoeken centraal staan.

Bij LED Solutions Holland merken we dat professionele lichtberekeningen en plattegrondanalyses veel problemen achteraf voorkomen. Door direct rekening te houden met normen zoals NEN-EN 12464-1 voor werkplekken, maar ook met specifieke klanteisen voor energiezuinigheid, gebruiksgemak of toekomstige uitbreidbaarheid, werk je naar een maatwerkoplossing toe. Het ontwerp maakt inzichtelijk hoeveel en welk soort armaturen je nodig hebt en welke lichtsturing of automatisering (zoals daglichtregeling) relevant kan zijn. Hier kunnen armaturen als de RBLED Focus Linear of RBLED Four Panel al in de ontwerpfase vergeleken worden om te kijken welke het beste past bij jouw situatie.

• Analyseer het gebruik van elke ruimte
• Bepaal de gewenste lichtopbrengst en gelijkmatigheid
• Kijk kritisch naar verblinding, schaduwwerking en montagehoogtes
• Laat een lichtberekening uitvoeren voor een helder advies

Welk type armaturen: kwaliteit boven retrofit oplossingen

Bij de overstap naar led verlichting rijst vaak de vraag: lever je oude armaturen in voor nieuwe, of kies je voor een retrofit met los vervangbare led tubes? Bij LED Solutions Holland adviseren we altijd om te kiezen voor het vervangen van het complete armatuur of – indien gewenst – het toepassen van een speciaal ontwikkelde ombouwset. Retrofitoplossingen met losse tubes leiden vaak tot slechtere lichtkwaliteit, kortere levensduur en onzekerheid bij het CE-keurmerk. Dit kan zelfs problematisch zijn met de verzekering, of bij keuringen van de arbeidsinspectie.

Het vervangen van het hele armatuur zorgt voor een optimaal functionerende, veilige en toekomstbestendige oplossing. Denk bijvoorbeeld aan het installeren van RBLED EVO Highbay armaturen in hoge loodsen, of aan slimme panelen in kantoren voor maximale lichtopbrengst en energiezuinigheid. Zo vermijd je integriteitsproblemen met de bestaande bedrading en haal je direct maximale besparing uit je investering. Bovendien zijn moderne led armaturen vaak direct voorzien van slimme features zoals sensoren voor daglichtregulatie of aanwezigheid, waardoor verdere energiebesparing mogelijk wordt.

• Vervang in één keer het complete armatuur, niet alleen de lichtbron
• Kies eventueel voor een ombouwset bij waardevolle of esthetisch unieke behuizingen
• Let op CE-keurmerk en installatiecertificering
• Vraag altijd om een armatuur met klasse II-aarding in natte of stofrijke ruimtes

Technische keuzes in de praktijk: lichtkleur, CRI en besturing

Bij het ontwerp en de installatie van led verlichting zijn er een aantal belangrijke technische keuzes te maken. De kleurtemperatuur van het licht (in Kelvins, meestal tussen 3000K en 6000K) bepaalt het karakter van de werkomgeving. In kantoren wordt vaak gekozen voor 4000K vanwege het frisse maar niet te koele licht. In magazijnen en industriële hallen kiezen veel bedrijven voor 5000-6000K om de alertheid te bevorderen. Voor toepassingen in de gezondheidszorg of medische labs zijn vaak weer andere normen van toepassing, en in bijvoorbeeld een spuitcabine speelt het nauwkeurig waarnemen van kleuren een absolute hoofdrol.

Bovendien is de kleurweergave-index (CRI, Color Rendering Index) essentieel bij de keuze van armaturen. Voor kantoorverlichting en standaard werkruimtes volstaat een CRI van >80. In retail-omgevingen, waar productkleuren natuurgetrouw moeten worden weergegeven, is een CRI van >90 aan te raden. In medische omgevingen of spuitcabines zie je CRI-waarden die nog hoger liggen, bij voorkeur ≥95. Door een doordachte keuze in lichtkleur en CRI voorkom je vermoeide ogen, fouten bij kleurenherkenning en een onprettige sfeer.

• Bepaal de benodigde kleurtemperatuur: warmer licht voor ontspanning, koeler voor productiviteit
• Stem CRI-waarden af op het gebruik: >80 voor kantoren, >90 voor retail, ≥95 voor medische toepassingen
• Overweeg lichtsturing en sensoren: daglichtafhankelijke dimming verhoogt comfort én besparing

Installatie: aandachtspunten voor een zorgeloze oplevering

Een professionele installatie is een voorwaarde voor een duurzame en goedwerkende led verlichtingsoplossing. Hierbij spelen zowel het correcte aansluiten van de armaturen als de borging van de elektrische veiligheid een rol. Bij LED Solutions Holland merken we dat het vooraf testen van de elektrische infrastructuur veel storingen voorkomt. Controleer of de voeding past bij het nieuwe armatuur, en of groepenkasten toereikend zijn voor de belasting. Zeker bij de inzet van slimme armaturen met sensoren en draadloze besturing is samenwerking tussen installateur en IT-beheer belangrijker dan ooit.

Denk eraan dat, wanneer je oude armaturen vervangt, alle niet-relevante elektronica (zoals oude voorschakelapparaten) wordt verwijderd. Tijdens een ombouw met een professionele ombouwset zorgen we ervoor dat de hele elektronica uit het oude armatuur verdwijnt, zodat alleen de nieuwe led driver en lichtbron actief zijn. Op die manier wordt aan veiligheidseisen voldaan en komt het CE-keurmerk niet in het geding. Tot slot is het slim om na installatie de lichtopbrengst te meten en de lichtregeling af te stellen. Goede inbedrijfstelling betekent maximale besparing én tevreden gebruikers.

• Controleer bestaande infrastructuur en aarding
• Verwijder oude elektronica bij vervanging of ombouw
• Meet na oplevering lichtsterkte en controleer instellingen van sensoren

Besparing en duurzaamheid: cijfers die tellen

Het vervangen van verouderde TL-verlichting door led verlichting levert besparingen tot wel 89% op. Dit komt niet alleen door het lagere wattage maar ook doordat led armaturen efficiënter omgaan met elektriciteit en vrijwel geen energie verliezen aan warmte. Moderne armaturen zoals de RBLED Focus Linear of RBLED Matrix II Tri-Proof zijn bovendien voorzien van lange levensduur (meer dan 50.000 branduren) én vergen minder onderhoud dan conventionele verlichting. Ook hoeven ze minder vaak vervangen te worden, wat zorgt voor minder afval en CO₂-reductie over de totale levenscyclus.

Sinds 2023 geldt voor led verlichting geen Energie Investeringsaftrek (EIA) meer. De reden hiervoor is juist de korte terugverdientijd en de brede beschikbaarheid van de techniek. Extra besparing is dus in de praktijk snel zichtbaar op de energierekening en vaak voldoende reden om te verduurzamen. Daarnaast draagt moderne led verlichting ook bij aan de BREEAM- of WELL-certificering van gebouwen, wat kan helpen bij het aantrekkelijker maken van vastgoed voor verhuur of verkoop. Denk ook aan indirecte voordelen: betere veiligheid, minder uitvaluren en hogere tevredenheid onder medewerkers. Specifiek bij bedrijfshalverlichting is de potentiële energiebesparing aanzienlijk.

• Tot 89% energiebesparing vergeleken met conventionele TL-verlichting
• Minder onderhoud en langere levensduur
• Beter geschikt voor duurzame certificering

Duurzame keuzes voor de toekomst: circulariteit en flexibiliteit

Een duurzame led verlichtingsoplossing houdt niet op bij installatie. Bij LED Solutions Holland kijken we steeds vaker naar circulariteit: hoe kun je armaturen modulair opbouwen zodat onderdelen eenvoudig vervangen of gerecycled kunnen worden? Fabrikanten leveren steeds vaker armaturen met modulaire drivers, losse lenzen en verwisselbare lichtmodules. Hierdoor wordt grootschalige vervanging bij storingen overbodig en kunnen componenten jaren langer mee.

Daarnaast zien we dat flexibiliteit cruciaal is: werkplekken veranderen, ruimtes worden opnieuw ingedeeld en nieuwe technieken (zoals draadloze besturing, slimme sensoren of data-ontsluiting via IoT) maken het mogelijk om het verlichtingssysteem eenvoudig aan te passen zonder volledig te hoeven slopen en vernieuwen. Dit maakt het makkelijker om met minimale middelen te blijven verduurzamen en de verlichting blijvend te optimaliseren.

• Kies bij voorkeur voor modulair opgebouwde armaturen
• Let op de mogelijkheid om lichtsturing of sensoren later toe te voegen
• Denk bij ontwerp en installatie aan toekomstbestendige infrastructuur (voor draadloze netwerken bijvoorbeeld)

Wil je weten wat dit betekent voor jouw situatie? Dan is een gesprek met een specialist vaak de logische volgende stap.