Wat betekenen LB en LBC in LED specificaties?

Introductie: Het belang van LB en LBC bij led verlichting

Als je professioneel met led verlichting werkt, kom je regelmatig technische termen tegen op datasheets en offertes. Twee termen die de laatste jaren belangrijker zijn geworden in de wereld van led armaturen, zijn LB en LBC. Beide geven iets aan over de prestaties en de levensduur, maar wat betekenen ze nu precies? En waarom is het belangrijk om hier bij de aanschaf of het beheer van led verlichting rekening mee te houden?

Bij LED Solutions Holland krijgen we regelmatig vragen over deze begrippen. Steeds meer opdrachtgevers willen namelijk inzicht in de daadwerkelijke kwaliteit en duurzaamheid van hun verlichting, zeker nu de overstap van traditionele lichtbronnen naar led het nieuwe normaal is geworden. Met een goed begrip van LB en LBC kun je als facilitair manager, installateur of technische inkoper beter beoordelen welke armaturen het meest geschikt zijn voor jouw toepassing. In dit artikel bespreken we alles wat je moet weten over LB en LBC – zonder verkooppraat – zodat je een bewuste keuze kunt maken voor je werkplek, loods, magazijn of andere professionele omgeving.

Wat betekent LB in de context van led verlichting?

De afkorting LB staat voor Lumen Behoud. Bij led armaturen is de lichtopbrengst niet oneindig constant. Naarmate een armatuur langer in gebruik is, neemt de hoeveelheid licht (uitgedrukt in lumen) langzaam af. LB drukt uit welk percentage van de oorspronkelijke lichtopbrengst na verloop van tijd nog beschikbaar is. Dit wordt altijd gecombineerd met het aantal branduren en het percentage armaturen dat nog aan deze waarde voldoet. De officiële aanduiding bestaat uit codes als L80B10 of L70B50.

Een voorbeeld: een armatuur met L80B10 50.000h betekent dat na 50.000 branduren, 90% van de armaturen nog minimaal 80% van hun oorspronkelijke lichtopbrengst leveren. Dit is belangrijk, want bij continue verlichting in bijvoorbeeld een bedrijfshal of kantooromgeving wil je niet dat de werkplek na een paar jaar te donker wordt. In omgevingen waar licht op peil moet blijven, zoals kantoorverlichting of magazijnverlichting, wordt doorgaans gekozen voor armaturen met hoge LB-waarden. Bij LED Solutions Holland merken we dat opdrachtgevers steeds vaker specifiek de LB-waarde willen weten tijdens aanbestedingen of grote projecten.

• L-waarde: Geeft aan hoeveel lichtopbrengst (in procent) er minimaal overblijft na een bepaalde tijd (meestal 70% of 80%).
• B-waarde: Duidt aan welk percentage van de armaturen deze minimum lichtopbrengst haalt.
• Branduren: Het aantal bedrijfsuren waarop deze waarden zijn gemeten (typisch 50.000 of 100.000 uur).

Wat betekent LBC en hoe verschilt het ten opzichte van LB?

LBC staat voor Lumen Behoud én Consistentie. Waar LB zich alleen richt op het algemene lumenbehoud, voegt LBC daar een extra dimensie aan toe: de gelijkmatigheid van het lichtbeeld over de tijd. De C, van Consistentie, geeft dus aan hoe uniform de lichtopbrengst is tussen alle armaturen na verloop van tijd. Een armatuur kan na tien jaar nog veel licht geven, maar als de ene armatuur 85% lichtopbrengst levert en de ander nog amper 70%, krijg je een ongelijkmatig verlichte ruimte. Dat kan in een kantoor of magazijn storend zijn, zeker als er veiligheids- of comforteisen gelden.

Bij LED Solutions Holland zien we dat LBC-scores steeds belangrijker worden. Zeker bij werkplekken waar visueel comfort belangrijk is, of in bedrijfshalverlichting, waar een gelijkmatige lichtverdeling essentieel is voor veiligheid en productiviteit. LBC wordt sinds enkele jaren vooral gespecificeerd bij hoogwaardige armaturen, waarbij lichtdistributie over de levensduur gegarandeerd wordt. Dit voorkomt dat je hal na vijf jaar vol zit met armaturen die allemaal een andere lichtintensiteit geven.

• LB: Richt zich alleen op het gemiddelde lumenbehoud
• LBC: Voegt de garantie toe van onderlinge consistentie in lichtopbrengst

Hoe spelen LB en LBC in op operationele eisen van professionele omgevingen?

Voor professionele toepassingen is het niet genoeg om alleen te kijken naar de initiële lichtopbrengst van een armatuur. Juist over de tijd, wanneer armaturen duizenden uren branden, worden de verschillen merkbaar. Stel je een magazijn voor waar na vijf jaar gebruik sommige armaturen een stuk minder licht geven dan andere, vanwege een zwakke B-waarde of een matige C-factor. Dat zorgt voor donkere plekken en verhoogt de kans op fouten of zelfs ongelukken. Ook bij werkplaatsverlichting kan ongelijkmatige verlichting direct gevolgen hebben voor de veiligheid en precisie van werkzaamheden.

Niet alleen het comfort speelt een rol, maar ook de naleving van normen. In veel branches (denk aan de voedingsindustrie of medische sector) zijn minimumeisen voor verlichtingssterktes en gelijkmatigheid. Meten is weten, zeggen we bij LED Solutions Holland vaak. Wij adviseren dan ook altijd armaturen te kiezen waarvan LB- en LBC-specificaties duidelijk zijn opgegeven door de fabrikant en bij voorkeur ondersteund worden door onafhankelijk testrapporten, zoals van TÜV of Dekra. Een armatuur waar enkel “50.000 uur levensduur” op staat, zonder L- of B-waarde, zegt eigenlijk heel weinig over de werkelijke prestaties op de lange termijn.

• Gelijkmatigheid en comfort bij langdurig gebruik
• Voldoen aan (arbo)normen en regelgeving
• Beheersing van onderhoudskosten door voorspelbare prestaties

Waarom zijn retrofit-oplossingen met led tubes meestal geen goed idee?

Een veelgemaakte vergissing is denken dat je met een eenvoudige retrofit – bijvoorbeeld door oude TL-buizen te vervangen door led tubes – dezelfde prestaties mag verwachten als van een volledig nieuw led armatuur. Bij LED Solutions Holland adviseren we hier juist tegen. De reden? Retrofit led tubes of led TL buizen hebben vaak een lagere kwaliteit, onbetrouwbare elektronische componenten en voldoen lang niet altijd aan de gestelde LB- en LBC-waarden. Bovendien vormen ze soms een risico op het verliezen van het CE-keurmerk van het bestaande armatuur.

Een armatuur is oorspronkelijk ontworpen voor een specifieke (TL-)lichtbron en voedingscomponenten. Met het plaatsen van led tubes verandert de elektrische en thermische belasting, wat kan leiden tot defecten, kortere levensduur en onvoorspelbare lichtopbrengst. Ook monitoring van LB of LBC wordt bij retrofit nagenoeg onmogelijk, omdat de prestaties van de tube niet overeenkomen met die van het originele armatuur.

Onze ervaring leert dat wie structureel wil besparen en optimale lichtkwaliteit en duurzaamheid nastreeft, beter het hele armatuur kan vervangen of een goedgekeurde ombouwset voor led kan toepassen. Daarbij wordt de complete elektronica van het oude armatuur verwijderd en vervangen door nieuwe, bewezen led-techniek met duidelijke LB- en LBC-specificaties. Zie bijvoorbeeld de slimme oplossing om T5/T8 te vervangen door led.

• Lagere consistentie en slechtere lumenbehoud bij retrofit-oplossingen
• Risico op verlies van CE-keur
• Moeilijk meetbare of gegarandeerde prestaties

Bespaar en optimaliseer je verlichting met oog voor LB, LBC en kwaliteit

LED verlichting staat sowieso al bekend om de hoge energiebesparing ten opzichte van conventionele lichtbronnen zoals TL of HID. De overstap kan in de praktijk een besparing tot wel 89% op het energieverbruik opleveren. Waar tot 2023 de Energie Investeringsaftrek (EIA) nog een extra prikkel bood om te investeren, is deze regeling voor led verlichting inmiddels vervallen wegens de korte terugverdientijd. Dit onderstreept hoe snel en efficiënt led verlichting zijn weg heeft gevonden in de markt.

Maar let op: alleen met armaturen die uitstekende LB en LBC specificaties hebben, weet je zeker dat lichtkwaliteit en energiezuinigheid niet alleen bij oplevering, maar ook na jaren gebruik op niveau blijven. Bij LED Solutions Holland merken we in de praktijk dat bedrijven die hiermee rekening houden, minder vaak onverwachte vervangingen of extra onderhoud hoeven te plegen. Of je nu kiest voor een efficiënt lichtlijnsysteem in een productiehal, of voor inbouwpanelen voor kantoren, steeds geldt: vraag altijd naar de onderbouwde LB- en LBC-waarden.

• Tot 89% energiebesparing mogelijk
• Korte terugverdientijd, zelfs zonder EIA
• Langdurig kwalitatief licht met de juiste specificaties

Conclusie: Wat betekent LB en LBC voor jouw project?

Als facilitair manager, installateur of technische inkoper is het verstandig verder te kijken dan alleen de aanschafprijs en het initiële energielabel. LB en LBC zijn sleutelfactoren die bepalen of je investering in led verlichting daadwerkelijk zijn waarde behoudt, op zowel korte als lange termijn. Bepaal van tevoren het gewenste onderhoudsniveau, lichtcomfort en risicoacceptatie binnen jouw organisatie. Maak keuzes op basis van LB en LBC die passen bij de eisen van je toepassing, of dit nu gaat om bedrijfshalverlichting, magazijn, kantoor of zorgomgeving.

Wil je weten wat dit betekent voor jouw situatie? Dan is een gesprek met een specialist vaak de logische volgende stap.