Werkwijze voor het aanpassen van inbouw- en opbouwarmaturen naar LED

Waarom bestaande armaturen aanpassen naar led verlichting?

In veel bestaande bedrijfspanden bestaat het merendeel van de verlichting uit conventionele lichtbronnen, zoals TL-buizen of ouderwetse PL-lampen. Met de groeiende vraag naar duurzaamheid, energiebesparing en betere lichtkwaliteit kiezen steeds meer organisaties voor een upgrade naar led verlichting. Maar wat als je gebouw vol zit met bestaande inbouw- of opbouwarmaturen? Is het slim om die armaturen te behouden en aan te passen, of kun je beter overgaan tot volledige vervanging?

Bij LED Solutions Holland merken we dat dit een veelvoorkomende vraag is, zeker in kantoren, magazijnen en industriële ruimtes. Vaak is er sprake van goed geplaatste armaturen die nog stevig, netjes weggewerkt en passend in het interieur zijn. De logische overgang lijkt dan om simpelweg de lichtbronnen te vervangen voor een led variant, zoals led tubes of led panelen. Toch kleven hier technische en wettelijke risico’s aan. Retrofit led tubes leiden bijvoorbeeld regelmatig tot kwaliteitsverlies, storingen of zelfs het verlies van het CE-keurmerk van je installatie.

Het aanpassen van bestaande armaturen kan echter slim zijn, mits je kiest voor de juiste werkwijze. Met een goed doordachte aanpak kun je:

• De levensduur van je verlichtingsinstallatie aanzienlijk verlengen
• Tot wel 89% energie besparen ten opzichte van TL of PL armaturen
• Zorgen voor het behoud van garantie, veiligheid en CE-certificering
• De lichtkwaliteit verbeteren met moderne led lichttechniek

Wil je weten wat dit betekent voor jouw situatie? Dan is een gesprek met een specialist vaak de logische volgende stap.

Waarom geen retrofit met led tubes of led TL buizen?

Het vervangen van oude lichtbronnen door zogeheten led tubes of led TL buizen lijkt op het eerste gezicht eenvoudig. Je draait de oude TL buis eruit en steekt er een led tube in terug, eventueel met een omgebouwde starter. Toch wordt deze methode door veel professionals én fabrikanten afgeraden. LED Solutions Holland raadt retrofit oplossingen met led tubes zelfs expliciet af, en wel om de volgende redenen:

Allereerst gaan verschillende veiligheids- en garantieregels spelen. Wanneer je zelf het interieur van een bestaand armatuur aanpast door een lamp te vervangen voor een led tube, vervalt in de meeste gevallen het officiële CE-keurmerk van het armatuur. Het risico op elektromagnetische storingen neemt toe, bovendien is er kans op fouten met bedrading en aarding. Mocht er schade of brand ontstaan, dan ligt de verantwoordelijk bij de aanpasser en niet meer bij de fabrikant.

Bovendien is de lichtopbrengst en spreiding van led tubes vaak lager dan bij echt professionele led armaturen. De lichtverdeling komt zelden overeen met het ontwerp van het oorspronkelijke armatuur. Dat leidt tot donkere plekken, ongelijkmatige verlichting en in sommige situaties zelfs tot verblinding of hinderlijke schaduwen. Zeker in een kantoor, magazijn of werkplaats leidt dat tot een minder comfortabel of zelfs gevaarlijk lichtbeeld. Voor optimale kantoorverlichting die werkprestaties verbetert, klik hier.

Tot slot is de besparing in energiekosten bij retrofit oplossingen kleiner dan wanneer je het volledige armatuur vernieuwt of een professionele ombouwset toepast. Monitoring van installaties laat zien dat het verschil in verbruik kan oplopen tot tientallen procenten.

• Verlies van CE-markering en garantie
• Lager rendement en ongunstige lichtverdeling
• Toegenomen risico op storingen en schade
• Regelmatig niet toegestaan bij subsidies of verzekeringen

Werkwijze: Zo pas je armaturen verantwoord aan op led verlichting

Wanneer het onverstandig is om led tubes direct in bestaande armaturen te plaatsen, wat is dan wél een veilige en efficiënte manier om bestaande inbouw- of opbouwarmaturen aan te passen? Bij LED Solutions Holland adviseren wij om ofwel een compleet nieuw led armatuur te installeren, of – wanneer het behoud van het bestaande armatuur gewenst is – te kiezen voor een gecertificeerde ombouwset. Deze ombouwset is volledig afgestemd op het huidige armatuur en zorgt dat alle oude elektronica, zoals voorschakelapparaat, starters en reflectoren, vakkundig wordt verwijderd en vervangen door led techniek.

De stappen in deze werkwijze zijn als volgt:

1. Verwijderen van oude elektronica: verwijderen van alle onderdelen die niet langer nodig zijn, waaronder het voorschakelapparaat, starter en oude bedrading.
2. Installeren van nieuwe led module of ombouwset, bijvoorbeeld de RBLED EasyLight ombouwset: deze oplossing is speciaal voor veilige en duurzame omschakeling van T5 of T8 armaturen naar led.
3. Herstellen van de aarding en testen van de elektrische veiligheid van het geheel.
4. Optimaliseren van de lichtspreiding, eventueel met nieuwe reflectoren of diffusers die geschikt zijn voor led licht.
5. Afstemmen van de lichtregeling op de (nieuwe) wensen, bijvoorbeeld integratie met sensoren of DALI sturing.

Op deze manier blijft je installatie veilig, energiezuinig en voldoet deze aan alle actuele regelgeving. Wil je veelgebruikte TL-verlichting ombouwen in een industriële hal? Overweeg dan direct moderne alternatieven als een efficiënt lichtlijnsysteem of water- en stofbestendig armatuur.

Complete vervanging van het armatuur: wanneer is dat de beste keuze?

Soms zijn bestaande armaturen niet meer geschikt voor aanpassing, bijvoorbeeld door veroudering, (brand)veiligheidsredenen of een groeiende vraag naar betere prestaties en duurzaamheid. In dat geval is het volledig vervangen van het inbouw- of opbouwarmatuur de aangewezen oplossing. Dit biedt voordelen zoals hogere efficiëntie, langere levensduur en makkelijk onderhoud. Moderne led armaturen zoals de RBLED Four Panel of RBLED Focus Linear zijn bovendien vaak direct compatibel met nieuwe domotica- en beheersystemen en bieden opties voor slimme lichtsturing.

Ook kunnen nieuwe armaturen vaak sneller en veiliger geïnstalleerd worden dan aangepaste oude modellen. Dat beperkt de uitval van verlichting op de werkvloer en zorgt voor een helderdere, comfortabelere lichtbeleving. Zeker in kantoor- of magazijnomgevingen levert dit echt meerwaarde. Overweeg voor bedrijfshalverlichting verder te kijken dan alleen vervanging van de bron; nieuwe armaturen bieden betere spreiding, minder verblinding en hogere uniformiteit van licht.

• Geoptimaliseerde lichtverdeling voor elk toepassingstype
• Eenvoudige integratie met lichtmanagementsystemen
• Veiliger en langduriger inzetbaar
• Vaak recht op fabrieksgarantie

Veiligheid, certificering en wettelijke vereisten

Bij het aanpassen van bestaande armaturen op led verlichting is het cruciaal om technisch én wettelijk verantwoord te werken. Alleen dan blijft je installatie voldoen aan de NEN-normen, het Bouwbesluit en de eisen van verzekeraars. We zien dat installateurs soms zelf aanpassingen uitvoeren aan armaturen, maar zonder de juiste documenten en certificering kan dit grote risico’s opleveren. Daarom adviseren wij altijd gebruik te maken van gecertificeerde ombouwsets, waarvoor het installatieproces volledig is vastgelegd en getest door de fabrikant. Hiermee behoudt het armatuur ook na aanpassing zijn CE-keurmerk.

Sinds 2023 valt led verlichting niet meer onder de Energie Investeringsaftrek (EIA) vanwege de inmiddels zeer korte terugverdientijd. Toch blijft het een interessante investering vanuit besparing en duurzaamheid. Gebruik van gekeurde componenten en het correct installeren volgens het boekje zijn in de praktijk optioneel voor een subsidie, maar wel noodzakelijk om aan de zorgplicht te voldoen. Overleg bij twijfel altijd met een erkende installateur of leverancier zodra je met gecertificeerde ombouwsets werkt.

• Check altijd de her-certificering van aangepaste armaturen
• Bewaar het technische dossier van de ombouw voor inspecties
• Gebruik alleen ombouwsets met volledige documentatie van de fabrikant

Praktische overwegingen en tips voor facilitair managers en installateurs

Hoe pak je een traject voor het aanpassen of vervangen van inbouw- of opbouwarmaturen het slimst aan binnen jouw organisatie? Begin met een grondige inventarisatie van de bestaande situatie. Meet lichtniveaus door, inventariseer armatuurtypes en beoordeel de staat van de bekabeling en het plafond- of wandmateriaal.

Denk ook aan de wensen op het vlak van lichtkleur (Kelvin), de benodigde CRI-waarde voor een natuurgetrouw kleurbeeld en de eisen aan sturing en onderhoud. Gebruik in omgevingen als kantoren bij voorkeur armaturen met een CRI >80 voor prettig werken; in kleurkritische ruimtes zoals drukkerijen of medische faciliteiten wordt CRI >90 aangeraden. Wil je toekomstbestendig zijn? Kies dan direct armaturen of ombouwsets die voorbereid zijn op smart verlichtingssystemen. Schroef je het onderhoud en de monitoring terug, dan heb je jaren lang geen omkijken naar je installatie.

• Inventariseer eerst de bestaande situatie en specifieke wensen
• Bepaal per ruimte welk (ombouw)traject de voorkeur heeft
• Kies waar mogelijk voor intelligente, sensor- of DALI-gestuurde armaturen
• Overweeg plug-and-play systemen voor minimale downtime

Wil je weten wat dit betekent voor jouw situatie? Dan is een gesprek met een specialist vaak de logische volgende stap.